Ticari faaliyette bulunan tüm işletme ve firmalar için gelir tablosu çok büyük önem taşır. Gelir tablosu bazı kişiler tarafından gelir gider tablosu olarak da adlandırılmaktadır. Gelir tablosu; işletmelerin faaliyette bulunduğu dönem içerisindeki kâr-zarar durumunu görmesine olanak sağlar. Aynı zamanda kârın ya da zararın nasıl oluştuğu hakkında da bilgi verir. İşletmeler için vergi matrağının tespiti açısından gelir tablosunun doğru ve kurallara uygun düzenlenmesi son derece önemlidir. Firmaların geleceği için sağlıklı planlar yapmalarına, gerçekçi hedefler belirlemesine yardımcı olur. Doğru biçimde hazırlanmış bir gelir gider tablosu, işletmeler için yol gösterici rehber niteliği taşır.
Bu yazımızda Gelir Tablosu Nedir ve Gelir Tablosu Örneği nasıl olur? detaylı olarak anlatmaya çalıştım.
Ayrıca yazımızda örnek olarak düzenlenmiş excel gelir gider tablosu örneği de bulabileceksiniz. Dilerseniz gelir gider tablosu excel formatını indirip sizde istediğiniz gibi düzenleme yapabilirsiniz.
Bu Yazının Alt Başlıkları Neler?
- Gelir Tablosu Nedir
- Gelir Tablosu İlkeleri Nelerdir
- Gelir Tablosu Hesapları Nedir
- 60 Brüt Satış Hesap Grubu
- 61 Satış İndirimleri Hesap Grubu
- 62 Satışların Maliyeti Hesap Grubu
- 63 Faaliyet Giderleri Hesap Grubu
- 64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar Hesap Grubu
- 65 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar Hesap Grubu
- 66 Finansman Giderleri Hesap Grubu
- 67 Olağan Dışı Gelir ve Kârlar Hesap Grubu
- 68 Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hesap Grubu
- 69 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesap Grubu
- Gelir Tablosu Kalemleri Nelerdir
- Bilanço ve Gelir Tablosu Örneği
- Gelir Gider Tablosu Excel Örneği
Gelir Tablosu Nedir
Gelir Tablosu nedir; İşletmelerin belirli bir zaman aralığında elde ettiği gelirleri ile yapmış olduğu giderlerinin yazıldığı, bu gelir ve giderler sonucunda işletmenin kâr-zarar durumunun gösterildiği tablodur.
Firmaların gelir ve giderlerini, kâr ve zarar durumlarını gösteren gelir tablosuna, ticari hayatta Kâr Zarar Tablosu, Gelir Gider Hesabı, Gelir Gider Tablosu, Kâr Zarar Hesabı gibi isimlerde verilmektedir.
İşletme ve firmalar, gelir tablosu sayesinde faaliyet dönemindeki başarı yada başarısızlığını net bir şekilde görür. Hangi hizmet ya da satışlardan kâr elde edilmiş, hangilerinden zarara uğranmış anlayabilir. Bu doğrultuda işletme faaliyetlerine yön verebilir.
İşletmeler gelir tablosu hazırlarken iki yöntemden birini tercih eder. Yani gelir tablosu türleri iki çeşittir. Bunlar; ‘ Hesap Tipi Gelir Tablosu’ ve ‘ Rapor Tipi Gelir Tablosu’ dur.
Hesap Tipi Gelir Tablosu; Daha çok kâr-zarar cetveli olarak kullanılıyor. İşletmeler değerlendirme yapmak istediklerinde yeterli bilgiyi taşımaması sebebiyle pek tercih etmiyorlar.
Rapor Tipi Gelir Tablosu; İşletmenin belirli bir dönemdeki bütün faaliyetlerini ayrıntılı olarak gösterir. İşletmelerin satış hasılatı ve maliyetleri, işletmelerin diğer faaliyetlerinden olan gider ve gelirleri de yer aldığı için analizler için daha detaylı bilgi verir.
Şimdi Gelir Tablosu ile tüm detaylara birlikte göz atalım. Yazımızı tamamen okuduğunuzda bu konudaki tüm merak ettiklerinizin cevabını bulabileceğinizi düşünüyorum. Ayrıca hesap tipi gelir tablosu ve rapor tipi gelir tablosu örneklerini de yazımızda bulabileceksiniz.
Gelir Tablosu İlkeleri Nelerdir
Mali Tablolar için kabul edilmiş ilkeler, gelir tablosu düzenlenmesinde de geçerli olmaktadır. İşletmeler gelir tablolarını hazırlarken gerçekçi olmalı, faaliyetlerini kurallara ve ilkelere uygun şekilde yansıtmalıdır. Aksi takdirde gelir tablosu o işletme için rehber olmaktan çıkar. Peki gelir tablosu ilkeleri nelerdir? Gelir tablosu nasıl hazırlanır? Birkaç madde ile açıklamak gerekirse;
- İşletme kesinlikle henüz gerçekleştirmediği bir satışı, kâr veya geliri sanki gerçekleşmiş, olmuş bitmiş gibi tabloya yazmamalıdır.
- Gerçekleştirdiği satışı, kâr veya geliri gerçek miktarından fazla veya eksik göstermemelidir.
- Gelir tablosu hangi zaman aralığını kapsıyor ise, o zaman başlangıcı ve sonunda hesap kesimi yapmalıdır.
- Gelir ve giderlerin hepsini süreklilik gösteren veya süreklilik göstermeyen şeklinde yazmalı. Yine gelir ve kârlar, gider ve zararlar olağan ve olağan dışı olarak ayrı gruplar halinde yansıtılmalıdır.
- Maddi olan veya maddi olmayan varlıkları ile tükenebilecek varlıklarına uygun bir amortisman ve tükenme payı ayırmalıdır.
- Katlanmak durumunda olduğu maliyetlerini dağıtırken; maddi duran varlıklar, onarım-bakım, stoklar gibi gruplara uygun olarak dağıtım sağlamalıdır.
- İşletme faaliyeti sonucu yapmış olduğu kârını, isteği doğrultusunda karşılıklardan yararlanmak suretiyle azaltmamalıdır. Ayrıca herhangi bir zaman diliminde elde ettiği kârı da diğer döneme aktarmamalıdır.
- Söz konusu dönem sonuçlarını tespit ederken değerlendirme esaslarında ve maliyet yöntemlerinde bir değişikliğe gittiyse, yaptığı bu değişikliğin ne gibi etkileri olduğunu açık ve net bir şekilde belirtmelidir.
- Arızi ve olağanüstü niteliğe sahip kâr ve zararlarını meydana geldiği dönemde tahakkuk ettirmeli, ancak normal faaliyet sonuçlarından ayrı olarak göstermelidir.
- Yapmış olduğu kâr ve zararlardan, önceki zaman dilimine ait mali tablolarında düzeltme yapılmasını gerektirecek büyüklük ve niteliktekiler dışında kalanları, dönemin gelir tablosunda belirtmelidir.
- İşletme bilançosunu hazırlarken; sonucu belirsiz durumlar. Gelecek dönemde ortaya çıkıp çıkmayacağına bağlı olarak değişen unsurlar. Tahmin edilebilen gider ve zararlar. gibi hususları gelir tablosuna yansıtmalıdır. Fakat sözünü ettiğimiz bu unsurlar için işletmenin tahakkuk işlemi yapmasına gerek olmadığı gibi dipnotlarına açıklama yapması yeterlidir.
Gelir Tablosu Hesapları Nedir
Gelir tabloları işletmelerin, firmaların, şirketlerin elde ettiği dönem kârının ya da uğramış olduğu dönem zararının topluca gösterildiği kayıtlardır. Doğru hazırlanan bir gelir tablosu; size firmanızın nasıl kâr veya zarar ettiği hakkında önemli bilgiler sunar. Şimdi Gelir Tablosu Hesapları nelerdir sıra ile yazacak olursak;
60 Brüt Satış Hesap Grubu
İşletmelerin esas faaliyet alanı ile ilgili mal ve hizmet satışından elde ettiği değerler ile, satılan mal ve hizmet ile ilgili mali yardımlar, satış tarihindeki vade farkları, ihracatla ilgili dönem içinde ortaya çıkan kur farkları, vergi iadeleri gibi değerlerin yer aldığı hesap grubudur. İşletmeler dönem sonunda bu grupta yer alan hesapları 690 Dönem Kârı veya Zararı hesabına devrederek kapatır. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
600 Yurtiçi Satışlar Hesabı
601 Yurtdışı Satışlar Hesabı
602 Diğer Gelirler Hesabı
61 Satış İndirimleri Hesap Grubu
İşletmelerin satmış olduğu mal ve hizmetlerin iadesi, işletme tarafından yapılan ıskontolar ve diğer indirimlerin yer aldığı hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
610 Satıştan İadeler Hesabı (-)
611 Satış Iskontoları Hesabı (-)
612 Diğer İndirimler Hesabı (-)
62 Satışların Maliyeti Hesap Grubu
İşletmelerin dönem içindeki satmış olduğu mal ve hizmetlerin maliyetlerine ilişkin kayıtların bulunduğu hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
620 Satılan Mamüller Maliyeti Hesabı (-)
621 Satılan Ticari Mallar Maliyeti Hesabı (-)
622 Satılan Hizmet Maliyeti Hesabı (-)
623 Diğer Satışlar Maliyeti Hesabı (-)
63 Faaliyet Giderleri Hesap Grubu
İşletmelerin faaliyet konusu ile ilgili bulunan, üretim maliyeti veya satış maliyetlerine yüklenmeyen giderlerin oluşturduğu hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hesabı (-)
631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri Hesabı (-)
632 Genel Yönetim Giderleri Hesabı (-)
64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar Hesap Grubu
İşletmelerin esas faaliyet konusu dışında kalan, diğer faaliyetlerinden elde ettiği gelir ve kârların yazıldığı hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı
641 Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri Hesabı
642 Faiz Gelirleri Hesabı
643 Komisyon Gelirleri Hesabı
644 Konusu Kalmayan Karşılıklar Hesabı
645 Menkul Kıymet Satış Kârları Hesabı
646 Kambiyo Kârları Hesabı
647 Reeskont Faiz Gelirleri Hesabı
648 Enflasyon Düzeltme Kârları Hesabı
649 Diğer Olağan Gelir ve Kârlar Hesabı
65 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar Hesap Grubu
İşletmelerin esas faaliyeti dışında kalan, diğer faaliyetlerinden dolayı oluşan gider ve zararların yazıldığı hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
653 Komisyon Giderleri Hesabı (-)
654 Karşılık Giderleri Hesabı (-)
655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı (-)
656 Kambiyo Zararları Hesabı (-)
657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı (-)
658 Enflasyon Düzeltme Zararları Hesabı (-)
659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar Hesabı (-)
66 Finansman Giderleri Hesap Grubu
İşletmelerin borçlanmış olduğu miktarlar ile ilgili katlanılan ve işletme varlıklarının maliyetine eklenmemiş olan faiz, kur farkı, kredi komisyonu vb. giderlerin yazıldığı hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri Hesabı (-)
661 Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri Hesabı (-)
67 Olağan Dışı Gelir ve Kârlar Hesap Grubu
İşletmelerin olağan faaliyetlerinden bağımsız olarak, sık sık ve düzenli olarak ortaya çıkması beklenmeyen işlemlerden kaynaklı gelir ve kârların yazıldığı hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
671 Önceki Dönem Gelir ve Kârları Hesabı
679 Diğer Olağandışı Gelir ve Kârlar Hesabı
68 Olağan Dışı Gider ve Zararlar Hesap Grubu
İşletmelerin olağan faaliyetlerinden bağımsız olarak, sık sık ve düzenli olarak ortaya çıkması beklenmeyen işlemlerden kaynaklı gider ve zararların belirtildiği hesap grubudur. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
680 Çalışmayan Kısım Gider ve Zararları Hesabı (-)
681 Önceki Dönem Gider ve Zararları Hesabı (-)
689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararları Hesabı (-)
69 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesap Grubu
İşletmeler dönem sonlarında gelir tablosunda yer alan tüm gelir ve gider hesaplarını Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabına aktarmak suretiyle kapatır. Bunun sonucunda işletmelerin bir dönem boyunca elde ettiği gelir ve giderler bu hesapta toplanırlar. Bu hesap grubunda şu hesaplar yer alır;
690 Dönem Kârı veya Zararı Hesabı
691 Dönem Kârı ve Diğer Yasal Yükümlülük Karşılıkları Hesabı (-)
692 Dönem Net Kârı veya Zararı Hesabı
Gelir Tablosu Kalemleri Nelerdir
İşletmeler performansları ile ilgili değerlendirme yaparken gelir tablosu kalemlerini etkin bir şekilde kullanırlar.
Peki gider tablosu kalemleri nelerden oluşur, bazı başlıklar altında bu kalemleri sıralayacak olursak;
Satışlar; Firmanın en önemli değerlendirme ve performans değerlerinden birisidir. Söz konusu dönem içerisindeki ele geçirilen hasılatı belirtir.
Brüt Satış Kârı veya Zararı; Firmanın söz konusu dönem içerisindeki yaptığı net satışlar ile bu satışların maliyetlerinin farkından oluşur.
Faaliyet Giderleri; Firmanın araştırma, pazarlama, yönetim, satış faaliyetleri gibi hareketleri sonucu oluşan giderlerdir.
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir ve Kârlar; Firmaların kazandığı faiz gelirleri, bağlı ortaklarından temettü gelirleri, komisyon gelirleri gibi kısımlardan oluşur.
Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider ve Zararlar; Firmaların ödediği komisyon giderleri, menkul kıymet satış zararları, kambiyo zararları gibi kalemleri kapsar.
Finansman Giderleri; Firmaların yapmış olduğu kısa vadeli veya uzun vadeli borçlanma giderlerinden oluşur.
Olağan Kâr veya Zararlar; Firmanın esas faaliyeti sonucuna, diğer faaliyetlerden olağan gelir ve kârların eklenmesi, diğer faaliyetlerden olağan gider ve zararların finansman giderlerinin çıkarılması suretiyle hesaplandığı kısımdır.
Olağandışı Gelir ve Kârlar; Firmanın önceki dönem gelir ve kârları ile diğer olağan dışı gelir ve kârlarının yazıldığı kalemlerdir.
Olağandışı Gider ve Zararlar; Firmanın önceki dönem gider ve zararları ile diğer olağan dışı gider ve zararların yazıldığı kalemlerdir.
Dönem Kârı veya Zararı; Firmanın olağan kâr veya zararına, olağandışı oluşan gelir-kârların eklenmesi ile olağandışı gider-zararların çıkarılması sonucu hesaplanan kalemlerdir. Sonucun pozitif olması durumunda firma için vergi öncesi kâr söz konusudur.
Dönem Net Kârı veya Zararı; Firmanın yapmış olduğu kârdan, kurumlar vergisi ve diğer yükümlülükleri ödenmesi sonrası elde edilen kâr veya zarardır. Yatırımcıların firma hakkında değerlendirme yaparken asıl dikkat ettiği kısım dönem net kârı veya zararıdır. Yatırım yapmayı düşündükleri firma hakkında bir karar verirken bu sonuca göre karar vermektedirler.
Bilanço ve Gelir Tablosu Örneği
Öncelikle şunu belirtmeliyim ki gelir tablosu, bilançodan farklı olarak dinamik bir yapıya sahiptir, bilanço ise statik bir yapıya sahiptir. Peki neden gelir tablosuna bilançoya göre daha fazla önem verilmektedir. Bunun cevabı gelir tabloları firmalar için daha ayrıntılı sonuç vermektedir. Bu yüzden bilançoya göre daha fazla öneme sahiptir. Örneğin firmanın elde ettiği net kâr veya zararın nasıl oluştuğunu gelir tablolarında görmek mümkün iken bilanço da sadece net kar veya zarar tutarını görebilirsiniz.
Yazımızdaki bilanço ve örnek gelir tablosunu incelediğinizde daha detaylı bilgi sahibi olacaksınız. Peki ilk olarak bilanço nedir bunu açıklayalım.
Bilanço; bir şirketin, firmanın yada işletmenin dönemsel faaliyetleri sonucunda oluşan alacak verecek durumu, tüm mal ve para varlığı gibi finansal durumunu göstermeye yarayan tablodur.
İşletmenin dönem sonunda kar mı zarar mı ettiği bu tablolardan anlaşılırlar. Bilançoda iki tablo bulunmaktadır. Bunlar Aktif tablosu; bu kısma işletmenin mevcutları ve alacakları yazılır. Pasif tablosu, bu kısma işletmenin borçları yazılır.
Bilançoya basit bir örnek verecek olursak. Örneğin Haktan Ticaret İşletmesinin Açılış Bilançosunu yapalım.
Gelir Tablosu; firmalar belirli dönem aralığında elde ettiği gelir ve giderlerini, bunun sonucunda oluşan kâr ve zarar durumunu gösterirken iki türlü gelir gider tablosundan yararlanabilir. Bunlar ise;
Hesap Tipi Gelir Tablosu; firmaların genelde kâr-zarar cetveli olarak faydalanırlar. Yeterli veri taşımadığı düşünülmektedir. Bu yüzden firmalar gelir gider tablosu olarak pek kullanmazlar.
Eğer sizlerde isterseniz, 12 aylık gelir gider tablosunu Hesap Tipi Gelir Tablosu örneğimizdeki gibi düzenleyebiliriz. Örnek gelir tablosu;
Rapor Tipi Gelir Tablosu; işletmeler ve firmalar faaliyetlerini ayrıntılı görebilir. Daha çok veri bulundurmaktadır. Değerlendirme ve analiz için oldukça detaylı bilgi vermesi sebebiyle daha çok tercih edilir.
Örneğin Haktan işletmesinin 12 aylık gelir gider tablosunu, Rapor Tipi Gelir Tablosu ile düzenlemek istersek, kar zarar tablosu örneğimiz şu şekilde olacaktır. Örnek gelir tablosu;
Gelir Gider Tablosu Excel Örneği
Gelir tablosu hazırlarken dilerseniz excelden de yararlanabilirsiniz. Gelir tablosu örneği excel hazırlamak için çok fazla bir formül bilmenize gerek yok. Oldukça basit toplama ve çıkarma formülleri ile sizlerde formüllü gelir tablosu düzenleyebilirsiniz. Excel gelir gider tablosu örneklerinden birisi şu şekilde olabilir.
Excel gelir gider tablosu sadece işletme sahiplerince kullanılmamaktadır. Apartman gelir gider tablosu, muhasebe gelir tablosu, kişisel harcamalar için de gelir tablosu düzenlemek mümkündür.
Gelir tablosu excelde hazırlanırken en önemli dikkat etmeniz gereken konu şudur. Muhasebe standartlarına göre tabloda bulunması gereken gelir tablosu kalemlerinin yerli yerinde olması.
Sizler için örnek formüllü gelir tablosu hazırladım. Dilerseniz gelir tablosu örneklerimizi inceleyebilir ve gelir gider tablosu excel formatında dosyayı indirebilirsiniz. Ayrıca sizde kendi firmanıza göre dilerseniz gelir tablosu örneklerimizi kullanarak düzenleyebilirsiniz.
Haktan işletmesine ait 12 aylık excel gelir gider tablosunu örnekleri hazırladım. İncelemek ve düzenlemek için gelir gider tablosu excel örneğine tıklayınız.
Dilerseniz sizler için hazırladığım Gider Pusulası Nedir ve Stopaj Nedir gibi yazılarıma da göz atabilirsiniz. Bu konuda da oldukça detaylı bir bilgilendirme yaptım.
Ayrıca iş hayatına yeni başlayanlar veya standart klasik ofis anlayışından vazgeçmek isteyenler, masraflardan kaçınmak durumunda olanlar. Sizler için de sanal ofis nedir ve hazır ofis nedir, avantajları nelerdir gibi en önemli soruları açıkladım. Bu konuda Türkiye’deki en kapsamlı yazı olduğunu incelediğinizde göreceksiniz.
